Powiększ zdjęcie: Rynek w Baranowie - 1924 rokRynek w Baranowie - 1924 rokPodstawowym atrybutem miejskości Baranowa były targi i jarmarki. W 1553 roku król Zygmunt August udzielił miastu przywileju na targ tygodniowy w poniedziałek i trzy jarmarki: 23 kwietnia, 21 września i 30 listopada. Wielokrotnie podkreśla się w literaturze podmiotu wagę istnienia jarmarków i targów, jako elementu wybitnie pobudzającego rozwój gospodarczy miast. O rozwoju miasta w tym okresie świadczy wysokość szosu. W 1553 roku Baranów płacił 4 zł, a w roku 1582 – 8 zł. W tym okresie miasto miało pełnić i rzeczywiście pełniło rolę ośrodka rzemieślniczo – handlowego dóbr baranowskich. W ich skład wchodziły m. in.: wsie otaczające Baranów.

Istnienie ośrodka parafialnego było jednym z podstawowych czynników miastotwórczych, integrującym pod względem religijnym ludność najbliższej okolicy. Z XVII-wiecznych aktów wizytacji biskupich dowiadujemy się, że kościół parafialny w Baranowie pod wezwaniem NP Marii i św. Jana Chrzciciela ufundował i odpowiednio uposażył Piotr Firlej w 1549 roku. Poświęcenia dokonał biskup krakowski Samuel Maciejowski 8 stycznia 1550 roku, który ponadto wzbogacił jeszcze parafię, zapisując do uposażenia dziesięcinę z dwu wsi. Do parafii zostały wówczas włączone okoliczne wsie, dotychczas należące do parafii drążgowskiej i gołębskiej.

Po śmierci Piotra Firleja, Baranów przeszedł na własność jego syna – Mikołaja. Mikołaj Firlej, po śmierci swojego brata Jana, został przywódcą różnowierców w Małopolsce. W tej sytuacji parafia w Baranowie została zamieniona na gminę różnowierczą jako jedna z pierwszych w dobrach Firlejów. Kościół zmieniono na zbór, a parafię – na gminę innowierczą. Stało się to około 1553 roku. Pierwszym kaznodzieją przy zborze został ksiądz Adam – dotychczasowy pleban. W 1588 roku po śmierci Mikołaja Firleja, kościół prawdopodobnie pozostawał w rękach innowierców lub tez znajdował się w stanie wielkiego upadku i ruiny, nie spełniał funkcji sakralnych. Sytuacja zmieniła się w 1595 roku, kiedy Baranów był już własnością Ponętowskich. W dokumentach wymienia się Andrzeja i Mikołaja, synów Anny Firlejówny, córki Mikołaja. Nowy dziedzic dóbr Baranowskich – w tym miasta – wynagrodził kościołowi poniesione straty i szkody, hojnie go uposażając. W 1563 roku powołano do życia pierwszą i jedyną instytucję oświatową – Szkółkę parafialną. Mieściła się ona prawdopodobnie w budynku plebanii i utrzymywana z funduszy kościelnych. W 1603 roku dokonana została pierwsza wizytacja biskupa. Kościół w tym czasie nie był jeszcze konsekrowany. Nastąpiło to dopiero w 1612 roku. Aktu konsekracji dokonał biskup krakowski Andrzej Prochnicki. Na pamiątkę wydarzenia ustanowił on odpust w pierwszą niedzielę po św. Michale Archaniele (29 września).